Επειδή το Ηράκλειο είχε ανέκαθεν πρόβλημα λειψυδρίας, το 1627 ο Ενετός προβλεπτής Φραντζέσκο Μοροζίνι αποφάσισε την εκτέλεση ενός έργου το οποίο θα έλυνε το πρόβλημα άπαξ και δια παντός. Κατασκεύασε ένα υδραγωγείο, όπου συγκεντρώνονταν τα νερά από τρεις πηγές των Αρχανών: των Πελεκητών, του Αγίου Γεωργίου και του Καρυδακίου (κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας στο υδραγωγείο διοχετεύθηκαν κι άλλες πηγές). Με πέτρινο αγωγό συνολικού μήκους 15 χλμ.τα νερά οδηγούνταν, μέσω Συλλάμου και Φορτέτσας, στην κεντρική πλατεία του τότε Χάνδακα (σημερινού Ηρακλείου), στην κρήνη των Λιονταριών. Στο αρχανιώτικο φαράγγι, στη θέση Καρυδάκι, σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση μια υδατογέφυρα μήκους περίπου 65 μ., με ένα μεγάλο τόξο και δύο μικρότερα. Πάνω στη γέφυρα, υπάρχει επιγραφή στα λατινικά, με ημερομηνία 1627. Τα εγκαίνια του υδραγωγείου του Μοροζίνι έγιναν το 1628, την ημέρα της γιορτής του Αγίου Μάρκου, προστάτη της Βενετίας, στην πλατεία των Λιονταριών.
Ο Μοροζίνι μάλιστα έκοψε και αναμνηστικό μετάλλιο με την όψη του στη μία πλευρά και στην άλλη το ∆ία πάνω σε έναν αετό, να χύνει νερό από το Γιούχτα. Κυκλικά υπήρχε η επιγραφή: «Quadet feumine non fulmine», δηλαδή «Χαίρεται με το νερό, όχι με τον κεραυνό».
Για να περιφρουρήσει την ασφαλή λειτουργία του έργου, ο Ενετός προβλεπτής εξέδωσε διαταγή, με την οποία προβλέπονταν αυστηρές ποινές (φυλάκιση, καταναγκαστικά έργα, εξορία, δήμευση περιουσίας) σε όποιον προξενούσε ζημιά στο υδραγωγείο και απαγορευόταν η φύτευση δένδρων σε απόσταση 10 βημάτων από τις δυο πλευρές του αγωγού. Επίσης διέταξε την εκκένωση της μονής της Παναγίας της Καρδιώτισσας, για το φόβο της δολιοφθοράς.
Το εκκλησάκι της Παναγίας σώζεται μέχρι σήμερα, κοντά στην υδατογέφυρα.
Το υδραγωγείο του Μοροζίνι είναι ίσως το μεγαλύτερο και ωραιότερο έργο ύδρευσης της Ενετοκρατίας και απάλλαξε τους κατοίκους του Ενετικού Χάνδακα από τη μακραίωνη λειψυδρία. Είχε μήκος 15 χλμ. περίπου ξεκινώντας από τις βόρειες υπώρειες του Γιούχτα για να καταλήξει στην οκτάλωβη κρήνη του Μοροζίνι ή κατά το λαϊκότερον «Λιοντάρια» (στην πόλη του Ηρακλείου, αλλοτινού Χάνδακα). Σωζόταν σχεδόν ολόκληρο μαζί με τις μεταγενέστερες μετασκευές και προσθήκες μέχρι τον Β ́ Παγκόσμιο πόλεμο. Από το υδραγωγείο του Μοροζίνι υδρευόταν το Ηράκλειο μέχρι το 1927!
Η διαδρομή
Αν έρχεστε από το Ηράκλειο, συνεχίστε την πορεία σας προς τη Σύλλαμο και κατόπιν προς Καρυδάκι κι Αρχάνες. Αφού συναντήσετε την κοίτη του ποταμού στη Σύλλαμο, ο δρόμος ανηφορίζει και στη γειτονιά Καρυδάκι (δεν υπάρχει χωριό) σ’ ένα κοίλωμα μ’ ένα κρημνώδες ανάχωμα στα δεξιά βρίσκεται το δεύτερο κομμάτι του ενετικού υδραγωγείου.
Η εντυπωσιακή γέφυρα δε φαίνεται από το δρόμο αλλά μπορείτε να τη δείτε στ’ αριστερά, πλάι στο δρόμο. Υπάρχει ένα μονοπάτι που κατηφορίζει και συνεχίζει προς τα πίσω για περίπου 50 μ. μετά την καμπή του δρόμου (στην επόμενη καμπή υπάρχει και μια μικρή έκταση όπου μπορείτε να παρκάρετε).
