Στην περιοχή του Δήμου έχει διαμορφωθεί ένα δίκτυο 10 πεζοπορικών μονοπατιών που ακολουθούν είτε αρχαία μονοπάτια είτε γιδόστρατες και παλαιές οδούς σύνδεσης οικισμών και περιοχών εκμετάλλευσης των κατοίκων. Τα περισσότερα είναι καλοδιατηρημένα και διαθέτουν σήμανση. Στην αρχή καθενός θα συναντήσετε πινακίδα με πληροφορίες για την διάβασή τους. Επιπλέον, υπάρχει ένα δίκτυο 5 ποδηλατικών διαδρομών (για mountain bike).
Προτεινόμενοι μήνες: Απρίλιο, Μάιο, Ιούνιο, από μέσα Σεπτέμβριου μέχρι και μέσα Νοεμβρίου. Αποφύγετε τις πολύ ζεστές ημέρες. Η πεζοπορία στις διαδρομές του Δήμου (εκτός κι αν αναφέρεται διαφορετικά στην περιγραφή καθεμίας χωριστά) είναι εφικτή και απολαυστική ακόμα και τους χειμερινούς μήνες, καθώς ο χειμώνας στην Κρήτη είναι ήπιος.
Eάν επιλέξετε να ασκηθείτε σε κάποια υπαίθρια δραστηριότητα, λάβετε υπόψη σας τα εξής:
Νερό: Στο σύνολο των διαδρομών οι πηγές με πόσιμο νερό είναι λιγοστές. Εκτιμήστε τις προσωπικές σας ανάγκες, ανάλογα με τη διάρκεια και το βαθμό δυσκολίας της κάθε πορείας. Αποφύγετε να πιείτε νερό από ποτάμια, πηγάδια ή πηγές που δεν έχουν σήμανση πόσιμου νερού.
Δυσκολίες: Μην υποτιμάτε τον ορεινό χαρακτήρα των βουνών του Δήμου. Σε πολλά σημεία των διαδρομών μπορεί το έδαφος να είναι σαθρό ή να γίνεται ολισθηρό από βροχή, κάτι που αυξάνει σημαντικά την επικινδυνότητα, ιδιαίτερα σε σημεία με απότομες κλίσεις.
Προσοχή στις περιπτώσεις με ομίχλη, ειδικά στις ορεινές περιοχές των Αστερουσίων όπου δεν είναι ευδιάκριτο το μονοπάτι.
Φράχτες: Σε διαδρομές που περνάνε από ποιμενικές περιοχές πιθανόν να συναντήσετε κλειστούς φράχτες. Φροντίστε να κλείσετε ξανά τις πόρτες που διασχίζετε. Κρατήστε απόσταση από ποιμενικά σκυλιά και αποφύγετε συμπεριφορές που θα μπορούσαν να ερμηνευθούν ως επιθετικές.
Οδικό δίκτυο: Η πρόσβαση στο Δήμο γίνεται από το αστικό κέντρο του Ηρακλείου προς τις Αρχάνες και τα Πεζά δια μέσου, είτε του παλιού επαρχιακού δρόμου, είτε του νέου κεντρικού οδικού δικτύου. Στην περίπτωση του δεύτερου, η πρόσβαση γίνεται από τον αυτοκινητόδρομο και χρειάζεται πολύ λιγότερο χρόνο απ’ ό,τι μέσω του επαρχιακού που, παρ’ ότι άσφαλτος, είναι ένας δρόμος με πολλές στροφές και περιορισμένη ορατότητα σε μερικά σημεία που αυξάνουν την επικινδυνότητα. Ωστόσο, στην περίπτωση που επιλέξετε τον επαρχιακό δρόμο, θα σας αποζημιώσουν η θέα στους κάμπους με τους αμπελώνες, η διέλευση από την κοιλάδα και το παλάτι της Κνωσού,, η αραβική υδατογέφυρα της Αγίας Ειρήνης και η πλούσια βλάστηση σε όλη σχεδόν τη διαδρομή χάρη στον Κατσαμπαδιανό ποταμό. Εάν θελήσετε να εξαντλήσετε την εξερευνητική σας διάθεση, επιχειρήστε να μπερδευτείτε στους χωματόδρομους που ξεκινάνε από τα χωριά και οδηγούν προς διάφορα σημεία της υπαίθρου, ενώ αν βρίσκεστε στα Αστερούσια, ετοιμαστείτε για ατέλειωτες off road διαδρομές που θα σας καταπλήξουν με την αγριάδα και την ομορφιά του τοπίου. Όχημα 4X4 είναι απαραίτητο σε αυτές τις περιπτώσεις.
Σήμανση: Δεν υπάρχει σήμανση σε όλα τα μονοπάτια. Επίσης, κάποια μονοπάτια δεν είναι καν χαραγμένα και ακολουθούν την πορεία από γιδόστρατες. Εάν εκτιμάτε ότι η εμπειρία σας στο βουνό είναι επαρκής για να τα επιχειρήσετε, σας προτείνουμε να επισκεφτείτε πρώτα την ιστοσελίδα του Δήμου www.archanes-asterousia.gr, από όπου μπορείτε να κατεβάσετε στο gps σας τις συντεταγμένες της κάθε πορείας, με πληροφορίες ανά σταθμό, που θα κάνουν την περιήγησή σας πιο εύκολη και ενδιαφέρουσα.
Αλλαγές σε διαδρομές: Οι πληροφορίες που παρέχονται στο χάρτη που κρατάτε, είναι ακριβείς κατά τη στιγμή της έκδοσης και δεν δεσμεύουν τον εκδότη για πιθανές μελλοντικές αλλαγές. Αλλαγές στην πορεία ή στην κατάσταση συντήρησης των διαδρομών μπορεί να οφείλονται σε ανθρώπινη παρέμβαση (γεωργία, κτηνοτροφία, δημόσια έργα) ή σε καιρικές συνθήκες (τοπικές καταρρακτώδεις βροχές προκαλούν σημαντικές αλλοιώσεις στα μονοπάτια).
Ασφάλεια: Σε γενικές γραμμές οι διαδρομές της περιοχής είναι βατές, χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες και τεχνικές απαιτήσεις. Ο πεζοπόρος διασχίζει τα μονοπάτια που περιγράφονται με δική του ευθύνη. Είναι υπεύθυνος, όχι μόνο έναντι πιθανών ατυχημάτων που μπορεί να υποστεί αλλά και έναντι των ζημιών που τυχόν μπορεί ο ίδιος να προκαλέσει, όπως δασικές πυρκαγιές, ρύπανση, υποβάθμιση του περιβάλλοντος κλπ. Η ασφάλειά σας στο βουνό εξαρτάται αποκλειστικά από την προσωπική σας κρίση, την εκπαίδευση και εμπειρία σας καθώς και την αξιολόγηση των ικανοτήτων σας. Η χρήση των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτό το έντυπο πρέπει να συνδυάζεται αφενός με την κατανόηση από μέρους σας των κινδύνων που περιλαμβάνει η ορειβασία σε άγνωστες περιοχές και αφετέρου με την αναγνώριση της προσωπικής ευθύνης για τις επιλογές σε σχέση με την ασφάλειά σας.
Δηλητηριώδη ζώα/έντομα: Δηλητηριώδη ζώα δεν υπάρχουν στην κρητική φύση, αλλά λάβετε την κατάλληλη μέριμνα σε περίπτωση που είστε αλλεργικός στο τσίμπημα εντόμων (π.χ. μέλισσες που βρίσκονται παντού) ή άλλων χερσαίων ή θαλάσσιων οργανισμών.
Βαθμοί δυσκολίας:
- Χαμηλός (1-2): Απευθύνεται σε κάθε ενδιαφερόμενο, ακόμα και σε παιδιά εξοικειωμένα με πεζοπορίες.
- Μέτριος (3-5): Απευθύνεται σε όσους έχουν καλή σχετικά φυσική κατάσταση και στοιχειώδεις γνώσεις πεζοπορίας στο βουνό.
- Υψηλός (5-6): Απευθύνεται σε έμπειρους ορειβάτες και πεζοπόρους.
Διάρκεια πεζοποριών: Οι χρόνοι διάσχισης ενός μονοπατιού που αναφέρονται σε κάθε διαδρομή χωριστά είναι ενδεικτικοί. Αντιστοιχούν στο ρυθμό και τις δυνατότητες ενός μέσου περιπατητή. Προσοχή! Διακοπές και στάσεις δεν υπολογίζονται. Στις πεδινές ή ελαφρώς λοφώδεις περιοχές ο ρυθμός του περπατήματος υπολογίζεται με βάση τη μια ώρα ανά 4 χλμ. περίπου. Στις καθαρά ορεινές με μεγάλες κλίσεις διαδρομές, η ανάβαση υπολογίζεται με βάση τα 300 μ. περίπου υψομετρικής διαφοράς ανά ώρα, ενώ η κατάβαση σε 400 - 500 μ. υψομετρικής διαφοράς ανά ώρα. Τα δεδομένα αυτά προσαρμόζονται ανάλογα με τον προσωπικό ρυθμό και τη φυσική κατάσταση του περιπατητή, τις καιρικές συνθήκες, το βάρος του σακιδίου κ.ά.
ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΧΑΣΩ!
Απαραίτητος προσωπικός εξοπλισμός: Παπούτσια για περπάτημα (ορειβατικό μποτάκι), μπατόν, αντηλιακό, καπέλο, γυαλιά ηλίου, αντιανεμικό, μικρό σακίδιο πλάτης, φακό κεφαλής ή χεριού, σακούλες για απορρίμματα κ.ά., ανάλογα με το είδος της δραστηριότητας.