Πυργος

Xιλιομετρική απόσταση από Ηράκλειο: 49,5

Υπηρεσίες: ∆ημοτικό Κατάστημα, Κ.Ε.Π., Κ.Α.Π.Η., αστυνομικό τμήμα, πυροσβεστική υπηρεσία, περιφερειακό ιατρείο, τράπεζες, ταχυδρομείο, παραδοσιακές ταβέρνες και καφενεία, εμπορικά καταστήματα, δημοτικό αναψυκτήριο, καταλύματα, λαϊκή αγορά.

Ο Πύργος είναι το μεγαλύτερο χωριό της ρίζας των Αστερουσίων. Το κεφαλοχώρι της περιοχής όπου συγκεντρώνονται οι περισσότερες υπηρεσίες εξυπηρέτησης των κατοίκων της νότιας πλευράς του ∆ήμου.

Η ιδιαίτερα ευνοϊκή χωροθέτησή του έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη και ανάδειξή του σε κεντρικό οικισμό της νότιας πλευράς του Δήμου, αλλά και της ευρύτερης περιοχής της Μεσαράς. Όντας χτισμένος στους πρόποδες των επιβλητικών Αστερουσίων, αλλά και ανάμεσα και πάνω σε λόφους που του παρείχαν καλή οπτική προς όλη την πεδιάδα, του εξασφάλιζε προστασία έναντι εισβολέων παλαιότερων εποχών. Το ίδιο το όνομά του δηλώνει την οχυρωματική του θέση, ενώ, κατά μια υπόθεση, συνδέεται με τον ενετικό Πύργο που ήταν χτισμένος στην κορυφή του «Απάνω Πύργου», του βραχώδη και άγονου λόφου στα ανατολικά του χωριού.

Ο Πύργος περιβάλλεται και από 3 ρέματα με εποχικούς χειμάρρους που συγκεντρώνουν τα βρόχινα νερά αυτής της πλευράς των Αστερουσίων καλύπτοντας τις ανάγκες ύδρευσης των κατοίκων και άρδευσης των καλλιεργειών τους στη Μεσαρά, την πιο εύφορη πεδιάδα της Κρήτης που απλώνεται στα πόδια του χωριού. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και παράγονται λάδι, επιτραπέζια σταφύλια και μεγάλη ποικιλία λαχανικών.

Ο Πύργος είναι και κέντρο πολιτιστικών και άλλων εκδηλώσεων για τα χωριά του νότιου τμήματος του νομού Ηρακλείου πολλές από τις οποίες διοργανώνονται στο τεχνητό αλσύλλιο που θα συναντήσετε στα ανατολικά του χωριού. Τα τελευταία χρόνια έχει θεσμοθετηθεί και η διοργάνωση του πυργιανού καρναβαλιού.

Στο Πύργο λειτουργεί επίσης παιδική βιβλιοθήκη, ένας ζωτικός χώρος για τους μικρούς μαθητές που προσφέρει πλήθος δραστηριοτήτων.

ΤΙ ΝΑ ΔΕΙΤΕ...

• Λόφος του «Κακόπλαγου»: Είναι ο ένας από τους λόφους όπου είναι χτισμένος ο Πύργος και από εδώ ξεκινά παλιό μη συντηρημένο μονοπάτι που ένωνε παλιά τον Πύργο με το χωριό Μουρνιά.
• Λόφος της «Κεφάλας»: Ακόμα ένας λόφος του Πύργου στην κορυφή του οποίου είναι χτισμένο το εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα. Από εδώ ξεκινά παλιό και μη συντηρημένο μονοπάτι που οδηγεί στο χωριό Πρινιά.
• Η κοιλάδα των Καράβων: Ανάμεσα στους δύο λόφους Κακόπλαγο και Κεφάλα σχηματίζεται μία μικρή κοιλάδα, η κοιλάδα των Καράβων, ή αλλιώς, Καβούσι, με πυγαία νερά και πλούσια δενδρώδη βλάστηση κυρίως από πλατάνια και καρυδιές. Τα νερά της εκεί πηγής του Αγίου Μάμα διοχετευόμενα από αγωγούς κινούσαν τους αλευρόμυλους που υπήρχαν στη δυτική πλευρά του Κακόπλαγου. Από εκεί τα νερά των αλευρόμυλων με τοξωτό κρεμαστό αγωγό διοχετεύοταν πάνω από το χείμαρρο στην απέναντι πλευρά και, συνεχίζοντας με άλλο αγωγό με τη μορφή αλυσίδας, κινούσαν άλλους αλευρόμυλους. Υποστηρίζεται ότι υπήρχαν 18 τέτοιοι αλευρόμυλοι. Λόγω της οριζόντιας φτερωτής που είχαν κατατάσσονται στο βυζαντινό τύπο αλευρόμυλων, ενώ από την κτιριακή τους αρχιτεκτονική πιστεύεται ότι κάποιοι χτίστηκαν την περίοδο της Ενετοκρατίας και άλλοι επί Τουρκοκρατίας, αλλά πάντα με την ίδια δομή και αρχιτεκτονική.
• Λόφος «τα Αρχοντικά» με τους ημίλευκους γρανιτένιους βράχους, όπου είχε την έδρα του ο ενετός τοπικός άρχοντας και από αυτόν πήρε το όνομά της η περιοχή. ∆ίπλα και βόρεια αυτής της κατοικίας υπήρχε πηγή διαμορφωμένη σε περίτεχνη κρήνη για την ύδρευση του άρχοντα, η οποία σώθηκε με το όνομα Αρχόντισσα. Ελάχιστα ερείπια τόσο της κατοικίας όσο και της κρήνης σώζονται μέχρι σήμερα για να εκπέμπουν την αίγλη και την αύρα της εποχής.
• Εκκλησίες: Ναός της Αγίας Ειρήνης / δίκλιτος ναός του Αγίου Γεωργίου και Αγίου Κωνσταντίνου, διακοσμημένος με αξιόλογες τοιχογραφίες, ενώ στην κτητορική επιγραφή αναφέρεται η χρονολογία 1314-1315. Ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος και πολιούχος του χωριού (όπου σύμφωνα με την παράδοση, υπήρχε μοναστήρι με καλόγριες) / Ναός του Αγίου Ραφαήλ / Ναός της Αγίας Παρασκευής και του Προφήτη Ηλία.
• Πανηγύρι του Πύργου στις 5-6 Αυγούστου.